Dag 3: 10 Sep 2012: Linz - Mauthausen - Grein

Maandag 10 September fietsen we van Linz naar Grein

We beslissen de stad niet te bezoeken, want we het dagprogramma is goed gevuld, het worden zeker wel 70 km's, er is heel wat te bezoeken.

De fietsroute loopt direct langs de Donau. 

On schip ligt aangemeerd aan de rechteroever van de Donau, die we een stukje volgen tot aan de spoorwegbrug.

We steken de "Eisenbahnbrücke" over om langs de linker (noorder) oever Mauthausen te bereiken.

We volgen de fietsroute via Peschinger See, 
Windegg, 
Steyregg, 
Abwinden 
en verlaten de oever richting St. Georgen

St. Georgen

We rijden voorbij het gedenkteken aan het het concentratiekamp GUSEN,  een minder bekend maar één van de ergste kampen. 

































"Als een inwoner van vele kampen, kan ik zeggen dat Guzen de ergste was. Dit wil niet zeggen dat de omstandigheden op de andere kampen niet vreselijk waren. In vergelijking met Guzen, echter, zou men bijna zeggen dat deze kampen paradijzen waren. Het bewijs hiervan is wellicht dat Guzen een van de minst bekende kampen was. Dit was niet omdat het kleiner dan de anderen was-het zou zelfs de grootste zijn geweest. Het onbekende was gewoon omdat heel weinig van de tientallen duizenden gevangenen bleef er levend verzonden te vertellen het verhaal van haar verschrikkingen. "

KZ Gusen

Voorbij Langenstein slaan we links af, en beginnen de   heel steile klim naar het beruchte kamp van Mauthausen.

Tussen 1938-1945 kwamen hier meer dan 100.000 mensen  om het leven

Geschiedenis van het kamp

Op 8 augustus 1938, vijf maanden na de “aansluiting” van Oostenrijk bij het Duitse Rijk, arriveerden de eerste gevangenen van het concentratiekamp Dachau in Mauthausen. Doorslaggevend voor de keuze van de locatie was zoals bij het nevenkamp Gusen de bestaande granietgroeve. De gevangenen werden aanvankelijk voor de opbouw van het kamp ingezet en zouden voor de SS-onderneming “Deutsche Erd- und Steinwerke GmbH” bouwmaterialen voor de monumentale en prestigieuze bouwwerken van het nationaalsocialistische Duitsland gaan produceren.

De politieke functie van het kamp, geënt op aanhoudende vervolging en het detineren van – daadwerkelijke of vermeende – politieke en ideologische tegenstanders, kreeg tot 1943 prioriteit. Mauthausen en Gusen waren een tijd lang de enigste kampen die onder “Lagerstufe III” (voor zgn. zwaar belaste gevangenen) vielen. Dit impliceerde het hardste strafregime binnen het nationaalsocialistische kampsysteem, met tot gevolg een van de hoogste aantal sterfgevallen in Duitse concentratiekampen van deze tijd.

Vanaf 1942/43 werden – zoals in alle concentratiekampen – de gevangenen in toenemende mate voor de bewapeningsindustrie ingezet. Als vervolg hierop werden talloze nevenkampen opgericht en het aantal gevangenen nam sterk toe. Eind 1942 werden 14.000 concentratiekampgevangenen in Mauthausen, Gusen en in enkele nevenkampen gevangen gehouden, wat in maart 1945 in Mauthausen en zijn nevenkampen tot 84.000 gevangenen was opgelopen.

Vanaf de tweede helft van 1944 arriveerden in Mauthausen de evacuatietransporten met duizenden gevangenen uit de concentratiekampen in het oosten. Daarenboven werden in het voorjaar van 1945 de ten oosten van Mauthausen gelegen nevenkampen evenals de dwangarbeiderskampen voor Hongaarse Joden opgeheven en de gevangenen in regelrechte doodsmarsen richting Mauthausen voortgedreven. Dit leidde in Mauthausen, Gusen, als ook in de nog bestaande nevenkampen Ebensee, Steyr en Gunskirchen tot complete overbezetting van de kampen. Door honger en ziektes nam sterfte massaal toe.

Het merendeel van de gedeporteerden naar Mauthausen waren afkomstig uit Polen, gevolgd door burgers uit de Sovjet-Unie en Hongarije. Er zaten in concentratiekamp Mauthausen bovendien grote groepen Duitsers, Oostenrijkers, Fransen, Italianen, Joegoslaven en Spanjaarden gevangenen. In de SS-kampadministratie stonden mannen, vrouwen en kinderen uit meer dan 40 landen geregistreerd.

Vanaf mei 1944 werden Joodse gevangenen uit Hongarije en Polen in grote getale naar Mauthausen gedeporteerd. Zij hadden de minste overlevingskansen.

In het geheel werden tussen de oprichting van het kamp in augustus 1938 en de bevrijding door het Amerikaanse leger in mei 1945 bijna 200.000 mensen naar Mauthausen gedeporteerd.

Duizenden gevangenen werden doodgeslagen, doodgeschoten, door injecties vermoord of in het kader van “Totbadeaktionen” (dodelijke dompelbadproeven) door bevriezing vermoord. Minstens 10.200 concentratiekampgevangenen werden in de gaskamer van het hoofdkamp, in kamp Gusen dan wel in de “Euthanasie-inrichting” Schloss Hartheim of in de tussen Mauthausen en Gusen pendelende vergaswagen met gifgas vermoord. Het merendeel van de gevangenen stierf tengevolge van de nietsontziende en met mishandelingen gepaard gaande uitbuiting van hun werkkracht en gelijktijdige onthouding van voedsel, gebrekkige kleding, als ook het ontbreken van medische zorg. In het geheel kwamen ongeveer 100.000 gevangenen in Mauthausen, Gusen en nevenkampen om het leven, waarvan de helft in de laatste vier maanden voor de bevrijding.

Ingang naar het Crematorium

De "Klaagmuur"

We zijn allevijf heel erg onder de indruk van dit beklijvende bezoek.

We komen in het dorp Mauthausen, met enkele heel mooie gevels

Dan steken we de Donau over om de (alternatieve) fietsroute langs de rechteroever te volgen.

De "Rundholzbrücke" nabij Pyburg over het "Oberwasserkanal"

Via Albing &  Stein komen we in St. Pantaleon

Lunchpauze aan de "Sportanlage" van St. Pantaleon

Ook hier vereert men Nepomucenus

Het kerkje van Erla

Via Au (Oberau & Unterau) komen we terug aan de oever die we volgen tot Wallsee & Mittelkirchen.

In Wallsee verlaat de fietsweg weer de oever.

We rijden ook nog door Sommerau


... intussen zijn we oververhit en hebben we verschrikkelijk dorst ..... maar geen café te vinden..








tot we eindelijk in Leizing het Landgasthaus "Parlament" vinden, dat Jan ons had aangeraden.

We vinden er een groote deel van onze medereizigers/fietsers terug.

In Hagenau  is er weer zo'n leuk houten brugje

In Ardagger Markt fietsen we langs een kleine zijarm van de Donau, de Winklinger Haufen en bereiken zo terug de oever.

Over de brug in Tiefenbach komen we terug op de linker (noorder) oever.

Aankomst in Grein,  een mooi barokstadje,
gelegen op een hoogte van 218 meter.

In het laat-gotische slot, de Greinburg is een scheepvaartmuseum ondergebracht.

Het vroegklassieke Stadttheater (1792), een vroegere graanschuur, bevindt zich op de eerste verdieping van het stadhuis en zou het oudste theater van Oostenrijk zijn.

In Grein vonden de schepen een rustige ankerplaats voordat ze de draaikolken (hier "strudel" genoemd) tussen Grein en Ybbs tegemoet gingen of er veilig doorheen gekomen waren.
Ook Sissi vond hier in 1854 bijna de dood door verdrinking.

Bij "Schörgy" genieten we van het "beste ijs" van de Donau (volgens Jan) vooraleer we terug aan boord gaan van "ons" schip.